Co się dzieje z odpadami, które odbierane są z naszych domów? Pewnie mało kto z nas się nad tym zastanawia, a obecnie to bardzo ciekawy proces, który uwzględnia nie tylko najnowsze technologie i skomplikowane linie sortownicze. To także przestrzeń innowacyjnych badań, których celem jest dążenie do minimalizacji składowania odpadów i przetwarzania ich w najbardziej przyjazny środowisku sposób.
Z naszych rozmów z mieszkańcami wynika, że brak segregacji to często efekt zbyt skomplikowanych zasad. Rzeczywiście podział odpadów na 5 frakcji do najprostszych nie należy, ale codzienna praktyka i przyswojenie podstawowych zasad pozwoli szybko opanować podstawy recyklingu i będzie wielkim wkładem w dbanie o planetę i najbliższe otoczenie! Poniżej podpowiadamy, jak prawidłowo segregować i jakich błędów unikać.
Od czego zacząć? Poprawna segregacja to przede wszystkim oddzielanie surowców od odpadów, które już nie nadają się do powtórnego przetworzenia. Dlaczego to takie ważne? Jeżeli odpady nadające się do recyklingu, czyli surowce wtórne, zmieszamy już w naszym domu z pozostałymi odpadami lub resztkami żywności, to tracimy cenny materiał, który w gospodarce może być wykorzystywany wielokrotnie. Silnie zabrudzone odpady surowcowe, nie mogą trafić do recyklingu i wówczas traktowane są jak zmieszane, nie uda się już ich odzyskać! Z tego samego powodu wszystkie opakowania, które segregujemy powinny być opróżnione z zawartości, ale nie należy ich myć (doczyszczaniem zajmuje się recykler w zamkniętym obiegu wody, co ogranicza jej zużycie).
Za recykling odpowiada każdy z nas
Do recyklingu nadają się 4 frakcje odpadów: metale i tworzywa sztuczne, papier, opakowania szklane oraz BIO (odpady biodegradowalne).
Segregowanie odpadów, a przede wszystkim oddzielanie odpadów BIO umożliwia uzyskanie najbardziej pełnowartościowych surowców do ponownego przetworzenia.
Mało kto zdaje sobie sprawę, że posegregowane przez nas odpady w domach, są następnie jeszcze dokładniej rozdzielne w instalacji przetwarzania odpadów komunalnych, gdzie funkcjonują minimum dwie linie sortujące: jedna do przetwarzania odpadów zmieszanych, a druga do przetwarzania odpadów zebranych selektywnie. Po przetransportowaniu, odpady poddawane są dalszemu sortowaniu lub zagospodarowaniu. Trafiają na linię sortowniczą, gdzie wyodrębnia się szczegółowe frakcje. Praca przebiega częściowo automatycznie, a częściowo ręcznie. Ogromne elektromagnesy potrafią wychwycić części metalowe leżące linię sortowniczą. I tak na przykład metale z worka żółtego segregowane są szczegółowo m.in. na: puszki stalowe, puszki metalowe, aluminium, a plastik natomiast na: butelki PET (oddzielnie kolory białe, zielone i niebieskie), folię, polietylen wysokiej gęstości (HDPE), polipropylen (PP). Na tym etapie wyodrębniane są także tetrapaki i inne odpady opakowaniowe. Surowce wtórne są następnie prasowane i belowane. Surowce trafiają do recyklerów, gdzie poddawane są kolejnym procesom recyklingu.
Żółty worek – czyli segregowanie tworzyw sztucznych i metali
Sporo trudności przysparza segregacja odpadów z worka żółtego, gdzie trafiają metale i tworzywa sztuczne. Przede wszystkim należy pamiętać, że wszystkie opakowania powinny być opróżnione z zawartości, ale nie należy ich myć (tym zajmie się recykler). Pojemniki warto zgniatać, a nakrętki dokręcać na pojemniku. Jest to szczególnie ważne, ponieważ w instalacjach odpady są na pierwszym etapie przesiewane w specjalnych separatorach. Oczka tych separatorów mają około 5-8 cm, więc drobne przedmioty, takie jak plastikowe nakrętki odkręcone od butelek zostaną odsiane do odpadów resztkowych. Z tego też powodu wynika zmiana unijnych wytycznych, którą jako konsumenci mogliśmy w ostatnich miesiącach zauważyć kupując napoje czy mleko – coraz częściej nakrętki są na stałe połączone z opakowaniem i nie należy tego na siłę rozdzielać.
Co należy wrzucać do worka żółtego? Trafiają tutaj przede wszystkim: zakręcone i zgniecione plastikowe butelki po napojach, nakrętki, plastikowe opakowania po produktach spożywczych, opakowania wielomateriałowe, czyli np. tzw. tetrapaki (np. kartony po mleku i sokach), opakowania po środkach czystości (np. proszkach do prania), kosmetykach (np. szamponach, paście do zębów) itp.plastikowe torby, worki, reklamówki, inne folie, a także: aluminiowe puszki po napojach i sokach, puszki po konserwach, folia aluminiowa, metale kolorowe,
kapsle, zakrętki od słoików. Częstym błędem jest wrzucanie do worka żółtego opakowań po maśle w kostce, z uwagi na zabrudzenie tłuszczem powinny one trafiać do odpadów zmieszanych.
Jest jednak sporo produktów, które są plastikowe, ale nie mogą być wyrzucane do żółtego kubła, jak na przykład: plastikowe zabawki, opakowania po lekach i zużytych artykułach medycznych, opakowania po olejach silnikowych, puszki i pojemniki po farbach i lakierach, części samochodowe, zużyty sprzęt elektroniczny. Te odpady należy dostarczyć do lokalnego PSZOKu – Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych lub innych punktów zbiórki odpadów specjalnych. Często zbiórki prowadzone są w aptekach gdzie można oddać niepotrzebne lub przeterminowane leki a także w urzędach, szkołach czy supermarketach gdzie zbierane są zużyte baterie w specjalnie oznakowanych pojemnikach.
Zielony worek – miejsce na szklane opakowania
Jeżeli chodzi o szkło, to warto zwrócić uwagę, że frakcja ta obejmuje tylko różnego rodzaju opakowania szklane po produktach spożywczych i kosmetycznych. Do zielonego kubła nie wyrzucamy: szklanek, kieliszków, szyb czy luster, naczyń żaroodpornych i porcelany (np. talerzy, kubków), ponieważ przedmioty te nie nadają się do powtórnego wykorzystania w hutach. Niestety jednak mylny przekaz powielany jest na poziomie infografiki, gdzie na zielonym kuble prezentowany jest obok butelki czy słoika – kieliszek. Warto zapamiętać zatem: do worka zielonego wyrzucamy wyłącznie szklane opakowania, a nie produkty szklane.
Niebieski worek – papier papierowi nierówny
Papier wydaje się stosunkowo prosty w segregacji, należy jedynie pamiętać, że nie może on być zabrudzony jedzeniem czy tłuszczem, ani powlekany lakierem czy folią. Możemy do kubła niebieskiego wyrzucać: opakowania z papieru, karton, tekturę (także falistą), katalogi, ulotki, prospekty, gazety i czasopisma, papier szkolny i biurowy, zadrukowane kartki, zeszyty i książki, papier ozdobny, torby i worki papierowe. Nie możemy zaś wyrzucać tutaj: papierowych worków po nawozach, cemencie i innych materiałach budowlanych, zużytych chusteczek higienicznych, ręczników papierowych czy tapet. Należy również pamiętać o usuwaniu plastikowych okładek z zeszytów oraz folijek z kartek.
Brązowy worek – drogocenne odpady biodegradowalne
W procesie segregacji odpadów w naszych domach bardzo ważne jest zwrócenie szczególnej uwagi na odpady BIO. Obecnie szacuje się, że nadal 20-30% masy odpadów zmieszanych , to odpady biodegradowalne, które w procesie kompostowania mogłyby zostać całkowicie przetworzone, minimalizując tonaż najbardziej niekorzystnej dla środowiska frakcji zmieszanej. Odpady BIO można kompostować samodzielnie, we własnym ogródku lub wyrzucać do wyodrębnionego pojemnika na odpady. Takie odpady w instalacjach przetwarzane są na polepszacz gleby lub kompost, który jest naturalnym nawozem podnoszącym jakość gleby na polach uprawnych czy w przydomowych ogródkach.
Do odpadów bio wrzucamy: odpadki warzywne i owocowe (w tym obierki itp.) oraz resztki jedzenia, gałęzie drzew i krzewów, skoszoną trawę, liście, kwiaty, trociny i korę drzew, niezaimpregnowane, mniejsze kawałki drewna. Do odpadów BIO nie możemy natomiast wyrzucać: mięsa i kości zwierząt, oleju jadalnego, odchodów zwierząt, popiołu z węgla kamiennego, leków, drewna impregnowanego i malowanego, płyt wiórowych i pilśniowych MDF, ziemi i kamieni oraz innych odpadów komunalnych (w tym niebezpiecznych).
Czarny worek – tego też trzeba się nauczyć
Do odpadów zmieszanych wyrzucamy wszystko, co nie trafia do recyklingu, ale należy pamiętać, że nie wolno nam tutaj wyrzucać odpadów niebezpiecznych, do których zaliczają się:
- zużyte baterie i akumulatory,
- przeterminowane lekarstwa,
- zużyte świetlówki,
- odpady po żrących chemikaliach (np. środkach ochrony roślin),
- zużyty sprzęt RTV i AGD (tzw. elektroodpady).
Te odpady można oddać w specjalnie wyznaczonych punktach w sklepach i aptekach, a także w lokalnym PSZOKu, czyli Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, zorganizowanym przez gminę. Organizacją pracy punktów PSZOK zajmuje się gmina i na jej stronie można sprawdzić ich lokalizację oraz godziny otwarcia. Dodatkowo wiele gmin, chcąc ułatwić mieszkańcom właściwą segregację odpadów, przeprowadza sezonowe zbiórki np. odpadów wielkogabarytowych. Do PSZOKu należy oddać różnego rodzaju odpady wielkogabarytowe i budowlane: meble domowe i ogrodowe, łóżka, sofy i materace, zabawki dla dzieci, sprzęt sportowy (rowery, hulajnogi), styropian biały po sprzęcie RTV/AGD, odpady budowlane, gruz, odzież i tekstylia, opony samochodowe.
Pamiętaj
- karton po mleku wyrzucamy do pojemnika żółtego
- opakowanie po maśle w kostce do pojemnika czarnego
- kieliszki/ szklanki do pojemnika czarnego
- lustra i szyby do pojemnika czarnego
- lekarstwa oddajemy do punktów zbiórki specjalnej w aptekach lub do PSZOK
ŹRÓDŁA
- Szczegółowy sposób segregacji określa rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 10 maja 2021 r. w sprawie sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (DZ. U. z 2021 r. poz. 906). [link]: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210000906
